شب چله, شب «یلدا» یکی از شب‌هایی است که در فرهنگ ایرانیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است بلندترین شب سال که بیشتر خانواده‌ها در کنار هم شب را سپری می‌کنند. در این روزهای پایانی فصل پاییز بازار حال و هوای خاص خود را دارد و باوجود بارش برف در سطح بیشتر استان‌های کشور, بیشتر مردم در تدارک و تهیه خوراکی‌های همچون پسته, آجیل و خشکبار و میوه‌های فصل (البته نباید گرانی و قیمت‌های سرسام‌آور را نادیده گرفت)، برای شب «چله» هستند تا در طولانی شب سال در کنار خانواده‌ها بازنده نگه‌داشتن رسم و رسومات کهن این شب را به سر برند.
شب چله, شب «یلدا» یکی از شب‌هایی است که در فرهنگ ایرانیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است بلندترین شب سال که بیشتر خانواده‌ها در کنار هم شب را سپری می‌کنند شبی که درآمیخته بافرهنگ, آداب و سنن خاص خود است دورهمی‌های دور کرسی و خوردن میوه و خشکبارهایی که حاصل دسترنج کشاورزان این مرزوبوم است. از دیرباز تاکنون با کاهش دما که بیشتر از اواسط فصل پاییز در کردستان شروع می‌شد در خانه‌های اهالی کرسی را برقرار می‌کردند و این کرسی‌ها تا پایان فصل سرما همچنان برقرار بود؛ اما کرسی که در اصطلاح زبان کردی به آن «قورسی» گفته می‌شود در شب یلدا نقش دیگری را ایفا می‌کرد مرکز ثقلی برای تقویت ارتباطات انسانی و تقسیم محبت‌های اعضای خانواده‌ها که دور هم و در زیر کرسی جمع می‌شدند. کرسی و شب یلدا و یا به‌اصطلاح شب چله در ذهن تک‌تک ما دارای نوستالژی خاص خود است شبی به‌یادماندنی با آداب و سنن خاص به خود که همه اعضای خانواده دور هم جمع می‌شدند و به‌دوراز هیاهو و دغدغه‌های روزمره در کنار هم به گپ و گفت‌وگو می‌پرداختند و اکنون پس از سال‌ها هنوز خاطرات و لحظه‌های شیرین و به‌یادماندنی این شب‌ها, در ذهن هر کدام از ما تداعی می‌شود و ما با این خاطرات زندگی را به سر می‌بریم. البته این شب در هر منطقه‌ای به شیوه‌ای خاص برگزار می‌شد که می‌توان به کف‌زدن در خراسان جنوبی؛ قصه‌گویی در خانواده‌های زاهدانی؛ چله بزرگه، وسطی و کوچیکه در استان مرکزی؛ حلوا قلقلی در خراسان شمالی چله زری و عمو چله؛ مهمان‌خانه‌های اصفهانی‌ها اشاره کرد و در کردستان نیز که دارای فرهنگ و غنای تاریخی است این شب به شیوه‌ای دیگر برگزار می‌شد از چند روز قبل برنامه‌ریزی‌هایی برای برگزاری چنین شبی تدارک دیده می‌شد و در این شب به‌یادماندنی همه اعضای خانواده در منزل بزرگ خانواده, پدربزرگ, مادربزرگ و یا دایی و عمو جمع می‌شدند و بیشتر برای غذای شب چله «دلمه» و یا پلو و غذاهای سنتی و بومی و محلی را تهیه می‌کردند و بر روی کرسی نیز «شه و چرا» که شامل محصولات باغی همچون سنجد, گردو, بادام و سیب‌های پاییزی و انار بود که بر روی کرسی می‌چیدند و جوانان و مردان اهل خانواده نیز در کنار صحبت‌های معمول به بازی‌های بومی و سنتی می‌پرداختند البته زنان نیز در برخی از بازی‌های بومی مردان خانه را همراهی می‌کردند و در این میان افرادی هم که دارای ذهن زیبا و روحیه‌ای ادبی بودن داستان‌ها و افسانه‌ها را برای حاضرین قرائت می‌کردند البته بیشتر این افراد از سواد خواندن و نوشتن بی‌بهره بودند؛ اما بیشتر داستان‌های فولکلور منطقه و اشعار حافظ و سعدی را از بر بودند و در چنین شبی به‌صورت شفاهی قرائت می‌کردند و بدین شیوه در کنار همدیگر شب را به سر می‌بردند.
حال با ورود تکنولوژی و ورود مدرنیته در زندگی ما, بسیاری از آداب سنن گذشته به دست فراموشی سپرده شده است و نسل جدید به دلیل مشکلات و دغدغه‌های روزمره زندگی اطلاع چندانی از آداب و سنن کردستان ندارند و متأسفانه در بسیاری از موارد شاهد آن هستیم که بسیاری از خانواده‌ها باوجودی که در این شب‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند؛ اما هرگز نمی‌توانند ارتباط لازم را با همدیگر برقرار کنند و بیشتر در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی سرگردانند و از لذت و مزایای چنین شب‌هایی بی‌بهره هستند.
بنابراین لازم و ضروری است که متولیان فرهنگی و خانواده‌ها در زنده نگه‌داشتن آداب و سنن بومی بیش‌ازپیش گام بردارند و تنها به نصب چند المان مختص به شب یلدا بسنده نکنند و با توسعه فعالیت‌های فرهنگی سعی در زنده نگه‌داشتن چنین شب‌هایی داشته باشند. امید که امشب شبی به‌یادماندنی و مملو از نوستالژی برای همگان باشد.