گۆڕان نیوز- فردین کمانگر: زندگی، با موسیقی درهم آمیخته و انسان‌ها در همه لحظات از موسیقی لذت می‌برند، حتی در دنیای امروزی که انسان‌ها با بسیاری از دست‌ها و پنجه نرم می‌کنند، بازهم به دنبال غذای مناسب برای روح و روان هستند. امروزه تولید آثار موسیقایی با تغییر و تحولات بسیاری مواجه شده و با ورود فناوری‌های جدید، شاهد افزایش تولید آثار موسیقایی هستیم که برخی از این تولیدات با ذائقه و سلیقه مخاطبان جور در نمی‌آید و مخاطبان هنوز به دنبال نیازهای خود هستند و فعالان حوزه موسیقی بر این باورند که در تولیدات آثار باید نیازهای مخاطب را شناسایی و به کیفیت آثار نیز بیشتر داده شود.
«حسام الدین لُرنژاد» از هنرمندان و خوشخوان‌های نامی کردستان در سال ۱۳۵۶ در خانواده هنرپرور و هنرمند چشم به دنیا گشود. وی در مورد فعالیت‌های هنریش چنین بیان می‌کند که با صدا و ترانه‌های پدر بزرگ شده و از همان ایام کودکی، با توجه به اینکه پدر و عمویش حشمت الله و یدالله لُرنژاد متخلص به شیدای کرمانشاه از هنرمندان و شاعران نامی کرمانشاه بودند هنرمندان بسیاری از مناطق مختلف برای اجرای برنامه‌های هنری به منزل آنها رفت و آمد داشتند و در حقیقت خانه‌ای داشتیم از جنس هنر. دغدغه وی تلاش برای تولید آثار فاخر، کمک و حمایت از فعالان موسیقی و توسعه و ارتقای هنر موسیقی است. پیرامون بررسی وضعیت موسیقی در کردستان با حسام الدین لُرنژاد، «گۆڕان نیوز» گفت‌وگویی انجام داده که در ادامه می‌خوانید.
در مورد آثار تولیدتان نیز توضیح دهید که تاکنون چند آلبوم را تولید و منتشر کرده‌اید؟
در حدود ۱۵ تا ۲۰ اثر را تولید و منتشر کرده‌ام که چندین اثر از این آثار توانسته در سطح کشور بازتاب بسیار خوبی را را داشتند که می‌توان به آلبوم با قدیسان دو اشاره کرد و سعی کردم که در تولید آثار، کیفیت و نگاه حرفه‌ای را در اولویت قرار دهم و این امر عاملی شده که این آثار مخاطب پسند باشد. پس از آشنایی با استاد جلیل عندلیبی، اولین آلبوم رسمی بنده تحت عنوان با قدسیان ۲ تولید و پخش شد در این مورد باید عنوان کنم که با توجه به اینکه صدا و سیما دارای سیاست‌های خاص خود می‌باشد متاسفانه این سیاست، سیاست استفاده ابزاری است و آلبوم با قدسیان ۲ که دارای مضمون عرفانی بود این سازمان بهره‌برداری‌های لازم را از این اثر انجام داد و در سال ۱۳۷۶ نیز که پخش شد بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار نسخه اورجینال از این اثر در سراسر ایران به فروش رسید اثری ماندگار که جا دارد در این گفت‌وگو تقدیر و تشکر خود را از زحمات استاد جلیل عندلیبی که تلاش زیادی را برای تولید این اثر انجام دادند را داشته باشم.
به صدا و سیما اشاره کردید این سازمان چه رسالتی را در قبال هنرمندان برعهده دارد؟
نقدی که از سازمان صدا و سیما دارم متاسفانه صدا و سیما سیاست استفاده ابزاری را از هنرمندان را در پیش گرفته و این بزرگترین آسیبی است که در حوزه هنر وجود دارد و امروز باید صدا و سیما شان و کرامت هنرمندان را در الویت کاری خود قرار دهد.
شما به عنوان یک هنرمند، که در حوزه موسیقی فعالیت می‌کنید وضعیت موسیقی کردستان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در پاسخ به این پرسش باید عنوان کنم که متاسفانه انقلاب بزرگی در حوزه موسیقی شکل گرفته، که می‌تواند آسیب جدی به موسیقی به ویژه موسیقی کرُدی وارد کنند. آسیبی که به آن اشاره کردم به دلیل استفاده از ، «وی استی سمپلیر»، صداهای آماده و استفاده از نرم افزارهای آماده در حوزه تولید آثار موسیقی است که این امر می‌تواند تهدیدی برای موسیقی باشد زیرا در گذشته شرایط کار در حوزه تولید آثار موسیقایی چنین نبود، تنظیم کننده از آکورد و بیس شروع می‌کرد و برای فعالیت در این حوزه نیازمند مدارک آکادمیک و دانش علمی بود اما امروز چنین نیست متأسفانه با تمام احترامی که برای عزیزانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند قائلم، اما برخی از فعالان حوزه موسیقی، جای نوت را هم اصلاا نمی‌دانند. موسیقی کُردی با وجود جایگاه و توانمندی‌هایش، امروز به سمت دنیای لُمپنیسم هنری پیش می‌رود که این امر شاید به شیوه‌ای آگاهانه و یا به دلیل کنار گیری هنرمندان نامی و چهره‌های صاحب نام در حوزه موسیقی باشد و با توجه به شرایط موجود و آثاری که عرضه شده، بنده وضعیت را خوب و مناسب ارزیابی نمی‌کنم.
باتوجه به توضیحات شما از وضعیت موجود موسیقی کردستان، به مشکلات موسیقی کُردی نیز اشاره کنید.
موسیقی کردی با مشکلات متعددی مواجه است در حوزه شعر و ترانه تنظیمات موسیقی ریتم و همچنین در موسیقی شاهد تکرار شدن هستیم و این تکرار را در جامعه نهادینه کردیم و امروز مردم بیشتر علاقه‌مند به شنیدن موسیقی با ریتم دو چهار هستند البته این نقد به معنای مخالفت ما با موسیقی شاد نیست. ذات موسیقی کُردی حرکت و شادی را با خود به همراه دارد و در کنار آن مقام و ترانه‌های عاشقانه و حماسی و غیر را هم دارد و باید این موارد نیز مورد توجه قرار گیرد و این رسالت هنرمندان است که در این حوزه نیز گام‌هایی بردارند تا موسیقی کُردی از رشد و پشیرفت بازنماند.
جامعه به چه نوع موسیقی نیاز دارد؟
در جامعه امروز، همه حوزه‌ها با هم تداخل پیدا کردند و باید راهی برای برون رفت از وضعیت موجود ارائه دهیم و براساس نیازهای جامعه آثار جدید را خلق کنیم و تنها به یک نوع و یا یک سبک خاص بسنده نکنیم زیرا به همان اندازه که جامعه ما به موسیقی شاد و ریتمیک نیاز دارد و به نوعی موسیقی نیز نیازمند است که تفکر را به جامعه انتقال دهد همه زندگی انسان که موسیقی شاد و ریتمیک نیست. همانطور که آثار هنرمندان نامی کردستان را بررسی می‌کنیم در کنار موسیقی شاد سایر موسیقی‌ها همچون عارفانه، حماسی، مقام و عاشقانه آثار فاخری را تولید کردند و این نشان از دانش و آگاهی این هنرمندان از وضعیت جامعه خود بوده زیرا انسان‌ها در شرایط خاصی که قرار می‌گیرند غذای روح و روان خود را از موسیقی دریافت می‌کند.
آیا ما توانستیم از ظرفیت‌ها و توانایی‌های موسیقی در زندگی بهره‌برداری لازم را داشته باشیم؟
در این مورد نیز باید عنوان کنم که موسیقی با زندگی انسان آمیخته شده است در دیداری که با موسیقیدان نامی لوریس چکناواریان داشتم عنوان کردند که «زلزله‌ای در ارمنستان اتفاق افتاد من حرکت نمادینی را به فاصله ۵۰۰ کیلو آغاز کردم راهپیمایی، که شهر به شهر و روستا به روستا سفر می‌کردم کمک و حمایت‌های مردمی را برای کمک به حادثه دیدگان زلزله دیدگان جمع‌آوری می‌کردم وقتی که به مقصد رسید مردم در میدان شهر جمع شدند و من به آنها گفتم کمک و حمایت‌هایی را برای شما آوردم از من چه کاری می‌خواهید که برای شما انجام دهم؟ که همگی درخواست کردند که سالن کنسرت و مکانی برای اجرای موسیقی را احداث کنیم زیرا آنچه که به زندگی حرکت می‌بخشد صدای موسیقی و فعالیت‌های هنری است» هنر می‌تواند ما را به زندگی بازگرداند که متاسفانه امروز چنین نیست.
از دیدگاه شما چرا بسیاری از آثار هنری به ویژه موسیقی در حافظه جامعه و مخاطب ماندگار نیست؟
موسیقی اگر همراه با ساختار و علم باشد ماندگار خواهد بود امروز بسیاری در این حوزه فعالیت می‌کنند به دلیل کیفیت آثار تولیدی، نامی از آنها در عرصه موسیقی به جا نمانده است و در مقابل آثار هنرمندان نامی همچون استاد مظهر خالقی، علیمردان، استاد حسن زیرک، حشمت الله لُرنژاد و دیگر هنرمندان در دل تاریخ و در دل مردم برای همیشه ماندگارند و این نشان از کیفیت آثار و کار حرفه‌ای این هنرمندان است.
متاسفانه امروز فرهنگ لمپنیسم را به جامعه القا کردند تزریق موسیقی‌هایی که فاقد پشتوانه علمی و هنری است به یک آسیب برای حوزه موسیقی تبدیل شده است. وظیفه همه هنرمندان و فعالان حوزه موسیقی و فعالیت‌های فرهنگی است که برای حفظ و پاسداری از موسیقی اصیل حضور پیدا کنند و امروز وظیفه ماست که به داد موسیقی و به ویژه کُردی برسیم.
شما به عنوان یک هنرمند در بحث حمایت از هنرمندان وظیفه دستگاه‌های ذیربط چیست و مردم نیز چه وظیفه ای در قبال جامعه هنری دارند؟
در این مورد نیز باید عنوان کنم که تکلیف و وظیفه مسئولان مشخص است مسئولان کمتر برای هنرمندان می‌سوزد و به همین یک جمله بسنده می‌کنم اما جامعه ما چه وظیفه‌ای دارد مردم تا اندازه‌ای که می‌توانند برای حفظ فرهنگ و موسیقی از نسخه اورجینال و شرکتی استفاده کنند زیرا هنرمندان برای تولید آثارشان هزینه‌های زیادی را صرف می‌کنند و مخاطبان عزیز و هنر دوست از خرید نسخه‌های غیر اورجینال پرهیز کند یک پیشنهاد هم برای همه مناطق کردنشین دارم کسانی که دلسوز فرهنگ و هنر خود هستند با تاسیس یک بنیاد فرهنگی هنری ماهیانه هزینه یک قلیان را در آن صندوق بیاندازند و از فعالیت‌های هنری با موسیقی و فرهنگی حمایت کنند و این اقدام می‌تواند به بزرگترین پشتیبان برای تولید آثار فاخر و هنری تبدیل شود امروز بسیاری از هنرمندان به دلیل عدم حمایت مالی با نبود اسپانسر از عرصه خارج می‌شوند و باید در این زمینه فرهنگ سازی شد تا مردم بتوانند بیش از پیش از هنرمندان و آثار آنها حمایت کند باید رئسانس هنری در کردستان اتفاق بیفتد شرکت موسیقی نیازمند حمایت مردمی است زیرا رعایت حق کپی رایت در جامعه فرهنگی در جامعه باید فرهنگ سازی و نهادینه شود.
